Gezond leven is beter voor je ogen

Betere ogen door gezond eten? De grap over de wortelen is snel gemaakt (‘Wel eens een konijn gezien met een bril?’). Toch zit daar een kern van waarheid in.
Meer groente en fruit eten, kan een oogaandoening helpen voorkomen of vertragen.

In worteltjes zit bètacaroteen, een antioxidant.
Die maakt de ogen niet beter, maar zou kunnen helpen bij het voorkomen of vertragen van een van de belangrijkste oorzaken van
blijvende slechtziendheid in de westerse wereld: LMD. De afkorting staat voor leeftijdgebonden maculadegeneratie, een oogaandoening waarbij de gezichtsscherpte afneemt.
“In Nederland hebben meer dan honderdduizend mensen LMD en toch heeft het merendeel van de Nederlanders nooit van de aandoening gehoord,” zegt Anne Mesman –de Winter,
diëtist en eigenaar van Voedingsadviesbureau De Winter. “Het zou net zo bekend moeten zijn als reuma of Alzheimer.” MLD-patiënten krijgen een vertekend beeld centraal in het gezichtsveld, zien een vlek in het midden van het gezichtsveld of merken bijvoorbeeld dat kleuren en contrasten vervagen “Volledig blind word je er niet van,” zegt Mesman, “maar het heeft wel grote impact op allerlei dagelijkse bezigheden.”

Vrije radicalen
LMD is een echte ouderdomskwaal. Bij vijftigplussers is het de belangrijkste oorzaak van slechtziendheid. Kun je de kwaal vermijden met gezond eten?
Mesman: “Je kunt het risico verminderen. Het is nog steeds niet helemaal duidelijk waardoor het netvlies in betere conditie blijft. Wel blijken bijvoorbeeld vrije radicalen het netvlies te beïnvloeden. Je lichaam gebruikt antioxidanten om zich tegen vrije radicalen te beschermen, denk aan vitamine C, vitamine E en bètacaroteen.
Die komen met name voor in groente en fruit en lijken een beschermende werking te hebben.” In ‘Gezond eten voor je ogen’, een handleiding waarvan Mesman co-auteur is,
wordt ook gewezen op de pigmentstoffen die groente en fruit hun gele of oranje kleur geven: luteïne en zeaxanthine. Wie er veel van binnenkrijgt,
helpt de beschermende pigmentlaag van het oog – de laag die het daglicht filtert – te verbeteren. Er zijn ook aanwijzingen dat er een verband bestaat tussen hart- en vaatproblemen
en de macula, het belangrijk deel van het netvlies met zintuigcellen. Met andere woorden: als de bloedvaten in goede conditie zijn, heeft het oog daar voordeel van.

Tips en adviezen
Mesman is inmiddels tien jaar diëtist en heeft veel hypes voorbij zien komen. “Ik raad cliënten aan altijd kritisch te blijven en niet mee te gaan in
hypes hoewel die ook altijd iets positiefs hebben. Het doet iets met mensen, ze gaan bewuster nadenken over hun leefstijl en eetgewoontes.” Wat zijn, in grote stappen,
haar belangrijkste leef- en dieetadviezen als het om gezondheid van de ogen gaat?

Let op je gewicht – Houd overgewicht binnen de perken, je ogen hebben het meeste baat
bij een gewicht dat past bij je lengte en bouw.  Uit onderzoek blijkt dat bij iemand met beginnende LMD het netvlies sneller achteruitgaat dan bij iemand met een gezond gewicht.

Pas op voor een te hoog cholesterolgehalte – dat werkt LMD in de hand. Eet weinig verzadigd vet en transvet, er zijn onderzoeken die uitwijzen dat er een direct verband bestaat met LMD.
Mensen die veel verzadigde vet en transvet binnenkrijgen, lopen een hoger risico op de oogaandoening. Voorzichtig dus met spek en paté, volvette kazen en vette tussendoortjes als gebak en chips.

Eet voldoende onverzadigd vet – dat je aantreft in vis, pinda’s en noten en bijvoorbeeld olijfolie. Mensen die regelmatig vis eten, blijken minder vaak LMD te krijgen. En als ze al MLD hebben, gaan hun ogen gemiddeld minder snel achteruit. Eet maximaal driemaal per week vis en wissel af in soorten (tussen vet en mager).

Eet volop groente – dat is verreweg de belangrijkste leverancier van voedingsstoffen die LMD kunnen helpen voorkomen of vertragen. Twee tot drie ons per dag, dus méér dan het gemiddelde van anderhalf ons. Dat lijkt fors, maar met een tomaatje op de lunchboterham en een wortel of bleekselderij als tussendoortje kom je een heel eind.

Twee tot drie stuks fruit per dag – een goede bron van vitamine C en, in mindere mate, vitamine E. Kies, om de ogen te beschermen, vooral uit de volgende fruitsoorten, die bevatten naast vitamine C ook de meeste luteïne en zeaxanthine: nectarines, bramen, frambozen, pruimen, kiwi’s, sinaasappels, blauwe bessen en bosbessen.

Gezond eten & beter horen
Wat voor de ogen geldt, gaat ook op voor de oren. In een praktische tiplijst om gehoorschade te voorkomen, geeft de NVVS, de Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden ook adviezen over een gezondere leefstijl voor een beter gehoor:
– Eet gezond, want een goed uitgebalanceerd voedingspatroon met veel antioxidanten en goede vetten zorgt voor extra bescherming van de gehoorgang.
– Pas op met (mee)roken: vanwege een gestremde bloedtoevoer naar de oren is het mogelijk dat u op termijn minder hoort.

Het boek ‘Gezond eten voor je ogen’  is verkrijgbaar via https://www.bol.com.

Laatste nieuws & blogs

Blog

Ik eet uit emotie, en nu?

Enkele maanden geleden zijn we met alle collega-diëtisten van Voedingsadviesbureau De Winter naar de scholing ‘Emotie-eten de baas’ geweest. Interessant én leerzaam. Ik heb altijd

Lees verder »